Son zamanlarda internette kısa videoların fon müziği olarak önümüze çıkan Phonk Rap, serbest piyasaya ilk olarak bağımsız rapçiler ve DJ tarafından Soundcloud platformunda paylaşılarak ana akıma giriş yapmıştır. Memphis Rap’ten türemiş bir tür olarak görülmektedir. Rap ve dolayısıyla Hip-Hop kültürüyle bağlantıda olan ve hatta bu tür ve kültürün bir ‘’alt kümesi’’ olarak görülen, sosyal platformların da etkisiyle geniş kitlelere ulaşan bu müzik türünü daha iyi anlamlandırabilmek adına Hip-Hop kültürü ve Rap müzikten kısaca bahsedilmesi gerekir.
Hip-Hop Kültürü
Hip-Hop, 1970’lerde Amerika’ya göç etmiş Afrika kökenli toplulukların yaşadığı Amerika’nın Bronx bölgesinde ortaya çıkmış bir kültürel üründür. Irkçı polislere karşı bir yer altı kültürünün bir parçası olan sokak eğlencelerinde ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Azınlık topluluklar bu kültür sayesinde kendilerine yeni bir kimlik inşa etme ve sorunlarını dile getirme fırsatları oluşturmuşlardır. Dönemin içerisindeki kayıt teknolojileri ve müzik endüstrisinin hızla gelişimi sayesinde seslerini geniş kitlelere duyurabilmeyi başarmışlardır. Kool Herc ve Grandmaster Flash, yarattıkları teknikler sayesinde Hip-Hop kültürünün temellerini atan iki isim olarak bilinmektedir. Görsel kodlarının yanı sıra Hip-Hop hareketi dört ana unsurdan oluşmaktadır. DJ’lik, MC’lik (rapçilik), break dans ve grafitti.
20. yüzyılda kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması ve kayıt teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde müzik, ortaya çıktığı zaman ve mekanın sonrasına taşınabilmiş; kitlelere ulaşabilmiştir. Hip- Hop kültürü ve Rap müzik 1980’lerde Avrupa, 1990’larda ise Türkiye’ye ulaşarak yer altından (underground) çıkıp popüler müziğin bir parçası olmuştur.
Hip- Hop müziği ritmin ve vokallerin ön planda olduğu, armonik ve melodik yapının ritim ve vokallerin önüne geçmeyecek minimal bir şekilde tasarlandığı; bas, synhester ve arada kullanılan kısa fakat akılda kalıcı ezgi motifleri ile karakterize olmuştur. Afrika kökenli Amerikalıların iş şarkılarında duyulmaya başlanan ‘’call and response’’ (çağrı-yanıt olarak düşünülebilir) tekniğine dayanan bir yönü vardır. Bu teknik seyirci ile MC veya DJ arasında bir etkileşim sağlamak amacıyla da tercih edilmektedir.
‘’Hiphop’ta asıl iş atışmalardır. Eski kayıtları (kimisi unutulmuş, kimisi çok sevilmiş) gözden geçirirsek, sanatçıların atışmalara ve sinir harplerine dayandığını fakat arasından seçilenlerle yepyeni bir endüstrinin doğduğunu görürüz. Başka bir şekilde ifade edecek olursak: Onlar petrol rafinerisi atıklarını dışarı atarak benzini elde ettiler (Maxwell, 2014).’’
Vokal tekniklerinde ise en sık rastlanan tür Rap’tir. Kafiyeli ve ritmik konuşmadan oluşan vokaller bir ‘’punchline’’a (çarpıcı kısıma) sahiptir. Böylece sözler daha etkileyici ve düşündürücü hale getirilmektedir. Sözler hip-hop ve rap’in en önemli unsurudur. Sözlerde ise adalet arayışı, politik söylemler, argolar, yaşanan zorluklar, sanatçının hayat hikayesi, başarısızlıklar gibi konular işlenmektedir.
Ritim ve Şiir / Ritmik Afrika Şiiri / Rythmic American Poetry : Rap
Rap 1970’lerin sonlarında Hip-hop kültürü ile hemen hemen aynı dönemlerde, Amerika’nın New York kentinde ortaya çıkmıştır. Afrika kökenli Amerikalı toplulukların tarih ve hikâye anlatıcıları ve bir bakıma kültürel mirasın aktarıcıları olarak görev gören griotların geleneğinden ve Afrika topluluklarının sözlü geleneklerinden ilham alarak ortaya çıkan rap müzik, oldukça geniş kitlelere ulaşmış, bu geleneğin farklı kültürlerde de devam etmesine olanak sağlamıştır.
‘’Lirik yapının ön planda olduğu rap müzik ve hip-hop kültürünün temel felsefesi, toplumsal ötekileştirmenin irdelendiği eşitsizlik eleştirisi ve özgürlük arayışına istinaden dayanışma üzerine kuruludur.” (Ersoy Çak, 2020)
Sözleri bir hikayeyi, politik konuları veya sorunları işlemektedir. Bu bakımdan rap müzik, bir ifade yoludur. Hip-Hop kültürünün içinde önemli bir vokal tekniği olarak yer almaktadır.
Aynı hip-hop’taki gibi güçlü ritmik ve bas kalıplarına, minimal melodilere sahiptir. Başlangıçta bir ‘’sokak eğlencesi’’ olarak kendini göstermiş; müziğin endüstrileşmesiyle birlikte popüler kültürün önemli bir parçası haline gelmiştir.
Phonk Müzik
Karanlık ve gizem, nostalji, kişisel mücadele ve içsel çatışma, karanlık romantizm, kayıp, madde kullanımı gibi kasvetli temaları işleyen Phonk, kendisi gibi 2010’larda popülerliğe ulaşan Black ve Death Metal, Witch House, Dark Ambient gibi karanlık ve ağır temaları işleyen müzikler ile de bağlantıdadır. Bu türlerin ortak noktaları ise hepsinin döneminde tartışma konusu olan satanizm felsefesinden ilham almalarıdır. “Satanizm Felsefesi” hakkında daha detaylı bir bilgiye ulaşmak için sayfamızda yer alan Akyol’un ‘’Satanizm 101: Şeytanın Maskesi’’ adlı yazısını okuyabilirsiniz.)
2010’larda popülerlik kazanan Phonk, 1990’ların Memphis Rap’in lo-fi motiflerinden ve nostaljik ritimlerinden ilham almıştır. Ritimler daha önceki rap akımlarına göre daha karmaşıktır. Kirli ve boğuk sesleri ve şarkı boyunca farklı tonalitelerden tınlatılan ezgileri ile diğer rap türlerinden ayırt edilmesi mümkündür. Sosyal medya ve dijital çağın da etkisiyle belirli bir ‘’estetiğin’’ tamamlayıcı unsuru olarak görev görmektedir.
