Formula 1, yüz milyonlarca kişi tarafından takip edilen ve milyarlarca dolarlık ekonomisiyle motor sporlarının en popüler sahnesidir. Güncel formatıyla, yirmi dört yarış pistinde on takım, ikişer sporcusuyla mücadele etmektedir. Yarışlar sırasında ortalama 250 km/h hızla ilerleyen (hız rekoru 372 km/h ile Valtteri Bottas’a aittir), dört tekerli özel tasarım araçlar kullanılmaktadır. Motor sporları içinde ilk dünya şampiyonasına ev sahipliği yapan Formula 1’in kökenleri, İkinci Dünya Savaşı sonrasına dayanmaktadır.
İkinci Dünya Savaşı boyunca, askeri mücadele yanında mühendislik ve teknoloji yarışları da savaşın seyrini ciddi şekilde etkiledi. Bu durum, insanların teknolojiye olan ilgisini artırdı ve savaş sonrası dönemin getirdiği teknolojik ilerlemelerin heyecanını yaşamak istediler. Özellikle Avrupa’da düzenlenen Grand Prix etkinlikleri, otomobil yarışlarının dünya çapında prestij kazanmasını sağladı.
Grand Prix yarışları, hafta sonları farklı yarış pistlerinde düzenlenmekteydi. Takımların ve pilotların pisti tanıması ve araçlarını ayarlaması için antrenman seansları, yarış öncesi sıralama turları ve yarışlardan oluşuyordu. Yarışlar, kısa sprint veya uzun mesafeli zorlu mücadeleler olarak gerçekleşiyordu. Grand Prix yarışları bugünkü Formula 1 organizasyonuyla benzerlikler göstermekle birlikte, düzen ve organizasyon yapılanması bakımından farklılık gösteriyordu.
Grand Prix yarışlarının her biri bağımsız etkinliklerdi ve pilotlar her yarışta ayrı prestij mücadelesi veriyordu. Ancak puanlama sistemi ve sezon şampiyonası yoktu ve düzenlenen her yarışta net kurallar bulunmuyordu. Bu durum, Uluslararası Otomobil Federasyonu (FIA) tarafından Formula 1 Dünya Şampiyonası’nın 1950 yılında düzenlenmesine yol açtı. Şampiyona adını, FIA’nın yarışlar için koyduğu “Formula” kurallarından alırken, “1” ise ilk kategoriyi temsil eder. Bu değişiklikle birlikte, “Grand Prix” terimi hala kullanılmaya devam etmekte ve her hafta sonu etkinliklerinin tamamını ifade etmektedir.
1950 yılında Formula 1’de 81 pilot yarıştı, ancak sadece 22’si puan alarak sıralamaya girebildi. Takımların henüz yer almadığı bu ilk sezonda, İtalyan pilot Nino Farina, Alfa Romeo aracıyla şampiyon oldu. Sezon boyunca düzenlenen yedi yarışın üçünü kazanan ve 30 puan toplayan Farina, Formula 1 tarihine adını yazdırdı. İlk sezonda puan alan 22 aracın 13’ü İtalyan markaları Maserati, Alfa Romeo, Ferrari, Talbot-Lago ve Maserati Milano’ya aitti. Sürücüler arasında ise Amerikan, İtalyan ve Fransız pilotlar ağırlıktaydı.
Motor sporlarının en popüler ve köklü organizasyonlarından biri olan Formula 1’in tarihini ve genel yapısını anlatan bu yazıyla serimize giriş yapıyoruz. Serinin ilerleyen yazılarında organizasyonun farklı yönlerini inceleyerek bugüne kadar olan evrimini değerlendireceğiz.
Hepinize iyi okumalar…
