Büyük Patlama, Kozmik Enflasyon, Karanlık Enerji…
Einstein’ın hayatının en büyük hatası, Hubble’ın devrim yaratan keşfi, güvercin pisliği sandıkları şeyin aslında büyük patlamadan gelen ışıma olduğunu anlamaları… Bilim insanlarının evrenin kökeni hakkındaki serüvenini anlatacağım.
Edwin Hubble’ın evrenin genişlediğini keşfetmesi ile Einstein denklemlerini değiştirmek zorunda kalmış ve bunu hayatının en büyük hatası olarak açıklamıştı. Peşine Penzias ve Wilson antendeki güvercin pisliğini sandıkları şeyin aslında büyük patlamadan gelen ışıma olduğunu anlamış ve evrenin başlangıcını anlamamız üzerine yepyeni bir devrin önünü açmıştı. Fakat büyük patlamada problemler vardı. Çok geçmeden Allen Good büyük patlamadaki sorunlara da çözüm getirerek kozmik enflasyon modelini ortaya atmıştı. Fakat evrenin sonuna dair belirsizlikler hala sürüyordu.
Şimdi sizinle uzun bir yolculuğun sonuna yaklaşıyoruz, yaklaşık 14 milyar yıllık bu yolculuğu sonunda neyi göreceğiz. Çok ilginizi çekeceğini düşündüğüm bir şey söyleyeceğim. Hani büyük patlama var ya Big Bang işte o artık evrenin oluşumunu açıklayan esas teori değil. Ama çöp oldu da demek istemiyorum sakın yanlış anlaşılmasın. Bu aslında Newton’ın çekim kuralı gibi bişey, nasıl Newton’ın çekim kuramı yerine bugün ondan çok daha kapsayıcı olan ve hatta onun eksiklerini de açıklayan Einstein’ın genel Görelilik kuramını kullanıyorsak, aynısı burda da geçerli.
Büyük patlamanın da eksikleri vardı fakat bunları kozmik enflasyon çözdü. Kozmik enflasyon yani Cosmic İnflation bunun ekonomiyle bir ilgisi yok. Evet ne diyorduk, kozmik enfşasyon çözdü diyorduk. Tabi en azından bir kısmını çözdü diye de bir ekleme yapalım. Yarın bir gün daha iyi bir teori bu eksiklikleri de açıklayacaktır.
Eğer evrenin bir köşesinde Higgs alanı değişirse bu bir nevi oradaki fiziğin de değişmesi anlamına geliyor, yani evrenin o bölgesinde fizik yasaları farklı işlemeye başlıyor böyle bir durumda o bölge bir baloncuk olarka yaklaşık ışık hızında genişlemeye başlar ve bu ışık hızında genişleyen baloncuk önüne çıkan herşeyi yok eder. Baloncuğun içerisinde artık başka bir fizik vardır çünkü. Artık bazı fizikçiler bunun kendi üzerine çökecek bir kara delik oluşturabileceğini dahş söylüyor.
Evet biliyorum bu çok fantastik ve hatta korkutucu geliyor ama ismini vermişler işte Vakum Parçalanması deniyor. Fakat açıkça söylemeliyim ki böyle bir sona sahip olacağına düşünmek için elimizde herhangi bir kanıt yok çünkü bu çok iddialı. Bugüne kadar kendimize hep nasıl rahat hissettik ya evrenin burasında yasalar böyle işliyorsa orasında da öyle işler.
Büyük Patlama, evrenin oluşumunu açıklayan teori olarak kabul edilse de eksiklikleri vardır. Kozmik Enflasyon bu eksiklikleri bir ölçüde gidermiştir. Evrenin başlangıcını anlamak, sonunu da anlamaya yardımcı olur.
Kozmik Enflasyon, evrenin başlangıcında çok kısa bir sürede gerçekleşmiştir. Günümüzde ise evren yavaş bir genişleme halindedir. Karanlık enerjinin etkisiyle bu genişlemenin kaderini tahmin etmek, evrenin sonunu da tahmin etmeye yardımcı olur.
Büyük Donma teorisine göre evren giderek karanlık ve soğuk bir yer haline gelecektir. Büyük Yırtılma’da ise karanlık enerji nedeniyle evren parçalanacak ve hiçbir şey kalmayacaktır. Büyük Sekme teorisi ise evrenin genişleyip tekrar kendi üzerine çökme döngüsünü öngörür. Büyük Puf teorisi ise tek bir çökme sonrası her şeyin sonu geleceğini savunur.
Higgs parçacığının keşfi, evrende farklı bir fizik yasası olabileceği fikrini akıllara getirmiştir. Vakum Parçalanması teorisine göre, Higgs alanının değişmesiyle oluşacak baloncuklar ışık hızında genişleyerek her şeyi yok edebilir.
Evrenin sonunu tam olarak kestirmek zordur. Gözlemler, deneyler ve yeni teoriler geliştikçe daha net bir fikir edinilebilir. Sezgilerimizin ötesindeki gerçekleri anlamak için farklı düşünce deneylerine ihtiyaç vardır.
